سمیت و اثرات بیولوژیکی و بیوشیمیایی هگزافلومورون روی سوسک برگ خوار نارون (xanthogaleroca luteola (col.: chrysomelidae

سوسک برگ خوار نارون، xanthogaleruca luteola müll.، یکی از آفات مهم درختان نارون در شهرهای ایران است. تنظیم کننده های رشد حشرات مانند هگزافلومورون به دلیل سمیت کم برای انسان و محیط زیست، برای استفاده در محیط های شهری توصیه می شوند. در این مطالعه اثر هگزافلومورون )بازدارنده سنتز کیتین( روی بعضی از ویژگی های بیوشیمیایی و زیستی سوسک برگ خوار نارون  در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. سمیت این حشره کش روی لارو سن آخر x. luteola با استفاده از روش غوطه ورسازی برگ نارون در دمای 2 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10 ± 75 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام گرفت. مقدار lc30 و lc50، 72 ساعت بعد از تیمار به ترتیب 45/53 و 02/122 پی پی ام تخمین زده شد. ویژگی های زیستی و بیوشیمیایی لارو سن سوم 72 ساعت بعد از تغذیه از برگ های نارون تیمار شده با غلظت های lc30 و lc50 هگزافلومورون ارزیابی شد. غلظت های lc30 و lc50 هگزافلومورون، طول دوره لاروی را به ترتیب 24/0 ± 04/10 و 43/0 ± 27/9 روز در مقایسه با شاهد (413/0 ± 07/7 روز) افزایش داد. تفاوت معنی داری در طول دوره شفیرگی بین غلظت های lc30 و lc50 و شاهد مشاهده نشد. هگزافلومورون طول عمر حشره بالغ را در مقایسه با شاهد به طور معنی داری کاهش داد. همچنین ناهنجاری های ریختی در لاروها و شفیره های تیمارشده مشاهده شد. نتایج نشان داد که غلظت های lc30 و lc50 هگزافلومورون میزان کربوهیدرات، پروﺗﺌین، گلیکوژن و چربی را در لاروهای تیمار شده به طور معنی داری کاهش می دهند. سطح فعالیت آنزیم سم زدای گلوتاتیون اس- ترانسفراز، استرازهای عمومی (آلفا و بتا استراز) و آنزیم درگیر در ایمنی، یعنی فنل اکسیداز، به وسیله هگزافلومورون به طور معنی داری تحت تأثیر قرار گرفت. هرچند این نتایج به روشنی بیانگر اثرات مضر غلظت های زیرکشنده هگزافلومورون روی سوسک برگ خوار نارون است، برای بهبود کارایی این ترکیب با کاربرد مؤثر در مدیریت تلفیقی این آفت، تحقیقات بیشتری لازم است صورت گیرد.